Per 1 januari 2020 is Samen Beslissen toegevoegd aan de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). De informatieplicht van de zorgverlener is aangevuld met de verplichting om tijdig overleg te voeren met de patiënt. De zorgverlener dient de patiënt te informeren over de mogelijkheid af te zien van behandeling, andere onderzoeken en behandelingen door andere zorgverleners, de uitvoeringstermijn van de behandeling en de verwachte tijdsduur hiervan.

Is Samen Beslissen effectief?
Het doel van Samen Beslissen is dat patiënten weloverwogen en geïnformeerd een keuze kunnen maken voor hun behandeling. Samen Beslissen zorgt ervoor dat patiënten een actievere rol krijgen tijdens hun behandeling en dat zij meer regie hebben gedurende het hele zorgproces. Uit onderzoek is gebleken dat Samen Beslissen effectiever is dan traditionele voorlichting en communicatie. Samen Beslissen zorgt ervoor dat patiënten besluitvaardiger worden, omdat zij zich meer bewust zijn van de voor- en nadelen van bepaalde keuzes. Daarnaast zijn patiënten vaker tevreden en twijfelen ze minder over de genomen beslissing.

Hoe kan uitkomstinformatie het proces van Samen Beslissen ondersteunen?
Uitkomstinformatie is de informatie die voor de patiënt van belang is in het behandelproces. Denk hierbij aan onderwerpen als complicaties, overleving, pijn en kwaliteit van leven. Uitkomstinformatie kan gebaseerd worden op klinische gegevens die de arts registreert en op Patient Reported Outcome Measures, ook wel PROMs genoemd. PROMs meten de effecten van zorg zoals patiënten die ervaren. PROMs zijn vragenlijsten, die met name betrekking hebben op de kwaliteit van leven en het functioneren van de patiënt. Voor, tijdens en na een behandeling kan een patiënt met behulp van een PROM aangeven hoe deze op dat moment de uitkomst van de behandeling ervaart.

Uitkomstinformatie kan zorgverleners en patiënten inzicht geven in de voor- en nadelen en effecten van een behandeling. Ook kan uitkomstinformatie laten zien wat andere patiënten in een vergelijkbare situatie ervaren hebben. Met behulp van deze informatie kunnen de patiënt en zorgverlener samen de juiste afweging maken.

De effecten van PROMs in de spreekkamer
Er is nog weinig bekend over de impact van het gebruik van uitkomstinformatie op Samen Beslissen, maar er zijn wel al onderzoeken gedaan naar het effect van PROMs in de spreekkamer. Hieruit komt naar voren dat PROMs voornamelijk een positief effect hebben op het zorgproces. Zo zorgen PROMs voor betere communicatie tussen de zorgverlener en de patiënt, betere gesprekken in de spreekkamer (er worden onderwerpen besproken die normaal gesproken niet aan bod zouden zijn gekomen), grotere tevredenheid over de zorgverlening en minder of doelmatiger zorggebruik. Daarnaast kunnen PROMs ook bijdragen aan het monitoren van behandeleffecten en het opsporen van problemen tijdens de behandeling.

Maar leidt de inzet van PROMs ook tot een betere gezondheid? Hier zijn nog geen (bewezen) effecten voor gevonden. De effecten van PROMs op gezondheidsuitkomsten zijn minder vaak gemeten dan de effecten op het zorgproces.  De onderzoeken die dit wel meenemen laten tot nu toe wisselende effecten zien.

De beschikbaarheid van uitkomstinformatie
Zorginstituut Nederland voert momenteel in opdracht van het ministerie van VWS het programma ‘Uitkomstinformatie voor Samen Beslissen’ uit. Het Zorginstituut wil dat in 2022 voor 52 aandoeningen, die samen de helft van de ‘ziektelast’ in Nederland bepalen, uitkomstinformatie beschikbaar is. Deze uitkomstinformatie dient voor zowel patiënten als professionals goed vindbaar en begrijpelijk te zijn. Het programma richt zich op 4 doelen voor patiënt en zorgverlener:

1. Meer inzicht in uitkomsten.
2. Meer Samen Beslissen.
3. Meer uitkomstgericht organiseren en betalen.
4. Betere toegang tot relevante en actuele uitkomstinformatie.

In de praktijk zien we dat er binnen de stimuleringsregeling ‘Transparantie over de kwaliteit van zorg’ een groot aantal projecten is gestart om informatie over kwaliteit van zorg beter vindbaar en begrijpelijk te maken voor patiënten. De kennis en instrumenten die uit deze projecten voortkomen worden gedeeld met andere zorgprofessionals, zodat zij hier ook hun voordeel mee kunnen doen.

Aanbod Embloom
Zet jij PROMs al in ten behoeve van Samen Beslissen? Embloom beschikt over een groot aanbod van PROMs voor de medisch specialistische en paramedische zorg. Met behulp van ons e-health platform kunnen PROMs op een gemakkelijke en flexibele manier klaargezet worden voor patiënten. Bekijk hier ons hele aanbod.